Clematis
are the most beautiful and universal of all
climbers. Their bright hues and beautiful flowers add charm
and beauty to every, even a very small garden, terrace or a
balcony. Clematis can be trained over various supports such
as fences, walls, arbors, trellises and poles. When planted
over a fence, they form a colorful and effective cover. The
cultivars that are ideally suited to this end are 'Bill MacKen-
zie' and 'Paul Farges' capable of covering a fence in 8-10
weeks. A remarkable effect can also be achieved by using
spring flowering varieties from Atragene Group or summer
blooming varieties from Tangutica Group and cultivars from
Viticella Group such as 'Polish Spirit', 'Etoile Violette', 'Justa'
and 'Krakowiak' PBR. Clematis look charming on living sup-
ports growing through perennials, dwarf shrubs, bushes
and trees. Cultivars from Atragene Group and from Viticella
Group e.g. 'Emilia Plater' or 'Kermesina' are ideal for this pur-
pose. Clematis may be effectively used as ground cover with
'Praecox' from Heracleifolia Group being the most suitable.
Depending on a species and a variety clematis bloom from
the end of April to October. Some species have attractive sil-
ken seedheads that will decorate the garden when flowers
have faded. There are a few dozen varieties in widespread
cultivation.
Care and culture:
Mulch the soil around the plant
with pine bark. Before winter extend this layer to 10 cm to
secure the dormant buds. In April fertilize the plant with
Osmocote 5-6M and water it abundatly during the vegeta-
tive period.
Pruning:
Around the end of February and the begining
of March remove all dead stems. During the first year all cle-
matis should be cut 30 cm from the base, above the set of
two healthy leaf buds. In the following years plants should
be pruned at the height specified in the table below. Inste-
ad of pruning, living stems can be spread on the ground
and mulched with bark or manure.
Cultivation in containers:
Clematis can be
successfully cultivated in large containers (at least 10 liters)
with large draining holes in the bottom. Planting is similar
to planting in the ground. Plants in containers require very
frequent and copious watering, as well as regular fertiliza-
tion. In winter move the pot to a cold cellar (0-5°C), dig it in
the garden or safeguard the plant by surrounding the con-
tainer with Styrofoam panels.
PLANTING:
Immerse the containers in water (e.g. in
a bucket) for about 10-30 minutes. Dig a hole of at least
60x60x60 cm and fill the bottom with a layer of small rocks,
gravel or brushwood to provide good drainage. Add a buc-
ket of well-rotted manure or good compost, then a mixture
of good soil, peat moss and pine bark. If you plant large-flo-
wered clematis, from the Viticella or the Texensis Group, you
should put it in the ground 5-10 cm deeper than it used to
grow in the container. Botanic clematis from the Atragene
and Tangutica Group, as well as perennial clematis should
be planted only 1 cm deeper than they used to grow.
e-mail: clematis1@clematis.com.pl
www.clematis.com.pl
https://www.facebook.com/Clematis.Marczynski
crispa
1,8-2,5 m 4-5 cm
III VI-IX
'Sweet Summer Love' PBR F.G.
3,5 m 3-4,5 cm
III VII-X
'Bieszczady'
2 -3 m
14-20 cm
III VI-VII
USDA Zone:
4-9
'Blue Explosion' PBR
3 m
12-14 cm
III V-VI, VII-IX
'Danuta'
3-3,5 m
14-15 cm
III VI-VII
'Hania' PBR
2 m
15 cm
III V-VII
'Beautiful Bride' PBR
2 -3 m
28 cm
III V-VII,VIII
'Innocent Blush' PBR
2 m
12-18 cm
III V-VII, VII-IX
'Jerzy Popiełuszko'
1,2- 1,5 m 13-15 cm
III V-X
'Julka' PBR
2 m
15 cm
III VI-VIII
'Niobe'
2 m
14 cm
III VI, VIII-IX
'Romantika'
2-2,5 m 12 cm
III VII-IX
'Proteus'
2-2,5 m 14 cm
III V-VI, VIII-IX
'Shin-shigyoku'
1,5-2m
10-12 cm
III V-VI, VIII-IX
'Solidarność'
1,5 m
16 cm
III V-IX
'Thyrislund'
2,5-3 m
12 cm
III V-VI, IX
'Ashva'
1,5-2 m
5-8 cm
III VI-IX
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Diamond Ball' PBR
2 m
10-12 cm
III VI-VII, VIII
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Kacper'
2-3 m
22-25 cm
III VI-VII, IX
USDA Zone:
4-9
'Kaiser' PBR
2 m
8-12 cm
III VI-VII, IX
USDA Zone:
4-9
'Generał Sikorski'
2 -3 m
13-16 cm
III VI-X
'Lech Wałęsa'
2 -3 m
20 cm
III VI-X
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Fujimusume'
2 -3 m
12 cm
III V-VI, VIII-IX
'Królowa Jadwiga' PBR
2,5 m
15 cm
III V-VI, VIII-IX
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Barbara' PBR
2 -3 m
15 cm
III VI-VII
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Gizela'
2,5-3 m
10 cm
III VI-VII
'Nina'
2 m
17-19 cm
III V-IX
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Mazowsze'
2-3,5 m
15-20 cm
III VI-IX
'Vistula'PBR
2,5-3m
15cm
III VI-IX
'Justa' V.G.
1-1,5 m
6-8 cm
III VI-IX
'Krakowiak' PBR V.G.
3 m
5-8 cm
III VI-IX
'Oberek' V.G.
2,5-4 m
5-6 cm
III VI-IX
'Polonez' V.G.
2,5 m
10 cm
III VI-IX
'Venosa Violacea' V.G.
2-3 m
12 cm
III VI-IX
'Lemon Dream' PBR A.G.
2-3,5 m
10-12 cm
V V, VII-VIII
'Pink Dream' PBR A.G.
2-3 m
8-10 cm
V V, VII-VIII
'Pink Swing' PBR A.G.
2-3 m
10-12 cm
V V, VII-VIII
'Stolwijk Gold' PBR A.G.
2-3 m
5-6 cm
V IV-V
'Purple Dream' PBR A.G.
2-3 m
10-12 cm
V V, VII-VIII
'Mayleen' M.G.
4-8 m
5-7cm
V-VI
'Rooguchi' I.G.
1,5-2 m
6 cm
III VI-IX
'Sizaia Ptitsa' I.G.
1,5-2 m
11cm
III VI-IX
x durandii I.G.
1,5-2 m
10 cm
III VI-IX
'Cassandra' H.G.
1 m
2 cm
III VII-IX
mandschurica F./R. G.
1,5-2 m
1,5-2 cm
III VII-IX
'Duchess of Albany' Tex. G
2-3 m
4 cm
III VII-X
'Paul Farges'
SUMMER SNOW Vit. G.
7 m
4 cm
III VII-IX
'Heather Herschell' I.G.
1,2-2 m
5cm
III VII-IX
'Betty Corning' V.G.
3-4 m
6 cm
III VI-IX
'Wildfire'
2-3 m
15-20 cm
III V-VI,VIII-IX
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
5-9
USDA Zone:
5-9
USDA Zone:
3-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
'Veronica's Choice'
2-3 m
16 cm
III VI-VII,VII
USDA Zone:
4-9
'Lemon Beauty' PBR A.G.
2-3 m
10-11 cm
V V, VII-VIII USDA Zone: 4-9
'Lambton Park' T. G.
4-5 m
7 cm
III VI-X
'Mazury'
2-3 m
15-17 cm
III VI-IX USDA Zone: 4-9
USDA Zone:
6-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
3-9
USDA Zone:
5-9
USDA Zone:
3-9
USDA Zone:
4-9
USDA Zone:
4-9
Cytryniec chiński,
owoc o pięciu smakach (Schisandra chinensis)
- wartościowe pnącze pochodzące z Chin, Korei i Syberii, mające zastosowanie jako roślina
ozdobna, lecznicza i konsumpcyjna. Główną jego atrakcję stanowią jaskrawoczerwone,
jagodowate owoce zebrane w grona dojrzewające we wrześniu. Zawierają one witami-
nę E, łatwo przyswajalne mikroelementy: żelazo, miedź, mangan, nikiel, molibden, tytan
i cynk, jak również spore ilości magnezu, potasu i fosforu oraz schizandrynę - substan-
cję tonizującą i wzmacniającą. Owoce można spożywać na surowo lub po przetworze-
niu, np. w postaci suszu, soków, wyciągów, naparów, nalewek, itp. Schizandrynę i inne
substancje o działaniu leczniczym zawierają również liście, nasiona i kora. Z suszu moż-
na zaparzać „herbatę” mającą działanie tonizujące układ nerwowy i oddechowy oraz
wzmacniające. Preparaty z cytryńca stosuje się przy zmęczeniu fizycznym i umysłowym,
senności, wyczerpaniu, depresji, niedokrwistości, chorobach płuc, wątroby i przewodu
pokarmowego, słabej ostrości wzroku. Nie należy zażywać preparatów z cytryńca przy
nadpobudliwości nerwowej, bezsenności, nadciśnieniu i chorobach serca. Na Dalekim
Wschodzie cytryniec, obok korzeni żeń-szeń, jest najpopularniejszą rośliną leczniczą.
W Chinach cytryniec nazywa się wu-wei-zi (czyt. „łu-łej-dzy”), co znaczy owoc o pięciu
smakach, ponieważ okrywa owocu jest słodka, miąższ kwaśny, nasiona gorzkie i cierpkie
a wyciągi z nasion nabierają słonego smaku.
Cytryniec preferuje stanowiska widne, wymaga żyznej, ale przepuszczalnej gleby.
Roślina jest w pełni mrozoodporna. Zaczyna owocowanie w 4-6 roku po posadzeniu,
z jednej rośliny można pozyskać 1-5 kg owoców. Osiąga 3-10 m wysokości.
'Sadova No.1'- obupłciowa, samopylna, ukraińska, obficie owocująca odmiana.
Ma owoce większe i zebrane w dłuższe grona niż u gatunku, matowe i mniej intensywnie
wybarwione, malinowoczerwone.
Cytryniec czerwonokwiatowy
(Schisandra rubiflora)
– mniej popularny,
ale bardzo dekoracyjny cytryniec o oryginalnych- intensywnie czerwonych, nie-
dużych (2,5 cm) kwiatach, licznie pojawiających sie w IV-V.
Jiaogulan,
ziele długowieczności (Gynostemma pentaphyllum)
– roślina pochodząca z południowo-wschodniej Azji. Wzmianki o jej stosowaniu w lecznictwie
można znaleźć w chińskich zapiskach z XVI w. Gynostemma jest wieloletnim pnącym ziołem o
szorstkich, pięciopalczastych liściach. Do wytwarzania preparatów leczniczych wykorzystuje się
świeże i suszone ziele, z którego robi się napary. Świeże liście można również dodawać do sała-
tek i jako urozmaicenie innych potraw. Podstawowe właściwości lecznicze Jiaogulan polegają na
oczyszczaniu organizmu z toksyn i regulowaniu funkcji organów wewnętrznych. Zawiera ono
wiele niezbędnych dla zdrowia witamin i mikroelementów, a także antyoksydanty chroniące
organizm przed wolnymi rodnikami. Ziele długowieczności ma szerokie spektrum zastosowań
– korzystnie wpływa na układ krwionośny, nerwowy, oddechowy, pokarmowy i odpornościowy.
Regularnie stosowane spowalnia procesy starzenia, uspokaja i wycisza, zapewnia głęboki i relak-
sujący sen, przywraca równowagę emocjonalną, usprawnia funkcjonowanie mózgu.
Gynostemma
wymaga stanowiska widnego, ale nie w bezpośrednim słońcu. Nie jest w pełni
mrozoodporna, dlatego w gruncie można ją sadzić tylko w cieplejszych rejonach kraju, pod
warunkiem starannego okrywania na zimę. Doskonale sprawdza się jako roślina doniczkowa –
może być ozdobą każdego tarasu i balkonu. Z powodzeniem może być uprawiana w pomiesz-
czeniach np. w kuchni razem z innymi ziołami.
Kolcowój szkarłatny,
jagody Goji (Lycium barbarum)
– roślina pochodząca z Tybetu, do Europy dotarła ze Stanów Zjednoczonych. Jadalne
są czerwone (szkarłatne), nieduże (ok. 2 cm długości), delikatne owoce, które najlepiej
otrząsać z rośliny na miękkie podłoże. Z tą roślina wiąże się legenda, która głosi, że
w 800 r. p.n.e., za czasów dynastii Tang, przy buddyjskiej świątyni wykopano studnię, do
której wpadały owoce rosnącego obok kolcowoju. Pielgrzymi gaszący pragnienie wodą
ze studni cieszyli się dobrym zdrowiem i dożywali sędziwego wieku. Inna legenda su-
geruje, że spożywanie owoców tej rośliny gwarantuje długowieczność – wspomina się
Li Quin Yena, który dzięki regularnemu jedzeniu jagód Goi dożył 252 lat.
Owoce kolcowoju zawierają aż 2500 mg witaminy C w 100 g, co sprawia, że są na trzecim
miejscu wśród roślin bogatych w tę witaminę. Jagody Goi zawierają ponadto witaminy
z grupy B i witaminę E, mikroelementy: cynk, żelazo, miedź, wapń, german, selen, fosfor.
Łącznie zawierają aż 21 niezbędnych minerałów i 19 aminokwasów. Regularne spożywa-
nie owoców ma zapewnić długowieczność i opóźniać procesy starzenia, wzmacnia stawy
i kości, podnosi odporność, a dzięki zawartości beta-karotenu poprawia wzrok.
Owoce można spożywać na surowo, dodawać do ciast i innych deserów, suszyć i trak-
tować jak lekką przekąskę (suszone smakują podobnie do rodzynek) lub dodawać
do herbaty.
Roślina dorasta do 1-3 m wysokości, a jej łukowato wygięte i pokryte kolcami pędy do-
skonale sprawdzają się w roli żywopłotu. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcieni-
stego, toleruje przeciętne gleby o pH zbliżonym do obojętnego.
'Korean Big' – odmiana o większych niż u gatunku owocach (1,5 cm), w smaku
słodkich z lekką goryczką. Owocuje bardzo obficie.
'New Big' – odmiana o owocach większych (ok. 2 cm) i smaczniejszych niż u gatunku.
'No.1'– odmiana o dużych (2 cm), smacznych owocach,
słodkich i bez goryczki.
Pochrzyn (ignam) chiński
, Shan Yao (Dioscorea batatus)
- pnąca bylina mająca zastosowanie jako roślina ozdobna, lecznicza i konsumpcyjna, pocho-
dząca z gór Japonii i Chin. Główną jej atrakcję stanowią duże, ponad 50 cm długości, bulwy
zwane batatami. Późnym latem, w kątach liści, zawiązywane są nieduże, brązowe bulwki po-
wietrzne, wielkości orzecha laskowego, które są również jadalne.
Bulwy nadają się do jedzenia surowe, gotowane, pieczone lub smażone. Można dodawać
je do różnych dań, również zup i sałatek. Mają one orzechowy posmak i są smaczniejsze
od ziemniaków. Zawierają one 20% skrobi, 75% wody, 0,1% witaminy B1 oraz 10-15 mg%
witaminy C, substancje tonizujące, wzmacniające organizm oraz alkaloidy ułatwiające
gojenie się ran. Bulwy te, poza celami czysto konsumpcyjnymi, są używane w medycy-
nie japońskiej i chińskiej przy leczeniu zaburzeń żołądkowych, dla poprawiania apetytu
i jako środek uspokajający, przy artretyzmie, chorobach płuc, astmie, suchym kaszlu oraz
schorzeniach nerek, śledziony i pęcherza moczowego. Stosowane są również zewnętrznie
przy leczeniu poparzeń i owrzodzeń. Sok z liści jest stosowany do okładania miejsc po uką-
szeniach.
Pochrzyn najlepiej uprawiać w miejscach ciepłych i słonecznych, a glebę wokół rośliny nale-
ży zabezpieczyć na zimę przed przemarznięciem. Jest byliną i zeszłoroczne pędy zamierają,
dlatego w III należy je wyciąć tuż nad ziemią. Bulwy najlepiej wykopywać w końcu drugiego
roku uprawy, gdy się rozrosną i osiągną znaczne rozmiary. Wykopane bulwy można przecho-
wywać w chłodnym (ale nie mroźnym) miejscu nawet przez kilka miesięcy. W czasie przecho-
wywania powinny być zabezpieczone przed wysychaniem.
‘Variegata’
– odmiana o ładnych sercowatych liściach upstrzonych białymi plamami,
młode pędy i ogonki liściowe oraz nerwy młodych liści są purpurowe.
Pnącza lecznicze
– w czasach, w których stres i choroby cywilizacyjne stanowią coraz większy pro-
blem medycyna naturalna i preparaty ziołowe zyskują coraz większą popularność. Aby móc przygotować leczniczy napar nie
musimy iść do apteki po gotowe mieszanki, wystarczy pójść do ogrodu lub sięgnąć na okienny parapet. Warto zapoznać się
z ciekawymi pnączami, które oprócz walorów dekoracyjnych, oferują nam cenny surowiec fitoterapeutyczny, dzięki któremu
na stałe mogą zagościć w naszych domach.
W niniejszej ulotce przedstawiamy tylko
wybrane pnącza z naszej oferty.
Pełny zestaw na stronie internetowej:
www.clematis.com.pl
/Clematis.Marczynski
e-mail: clematis1@clematis.com.pl
23
ŹRÓDŁO DOBRYCH PNĄCZY
INFORMACJE O PNĄCZACH
Breeding aInformation about climbers
Szczepan Marczyński D.sc. is an author or co-author of over 100 articles popularizing ornamental plants, especially climbers. His writings ap-
pear in the most renowned horticultural magazines , both Polish and foreign. Many of them can be found also on
www.clematis.com.pl
and
www.pnacza.pl
The prestigious British magazine ‚The Garden’ published a two-part article by Szczepan Marczyński on Actinidias and their cul-
tivation.
To promote the use of climbers in municipal purposes, the nursery published in 2006 a brochure ‚Climbers in the Urban Greenery and Road
Planting’ by Szczepan Marczyński. It was very well received and in 2010 a second edition was printed. To this day 10 thousand brochures were
distributed free of charge amongst specialists. The nursery also publishes colourful leaflets dedicated to different groups of climbers.
Szczepan Marczyński is the author of ‚Clematis and Other Climbers’ published by Multico in 2008 and of ‚Climbers Catalogue’ of the same editor,
published in 2011.
Many TV gardening programmes dedicated to climbers feature Szczepan Marczyński and in his nursery in Pruszkówe.