(Wisteria), chmiel (Humulus), cytryńce (Schisandra), aktinidie 
(Actinidia), akebie (Akebia), dławisze (Celastrus) czy kokornaki 
(Aristolochia). Mogą one przytrzymać się wszelkiego rodza-
ju podpór nawet o dużym przekroju, np. okrągłych słupów 
o średnicy 10–15 cm (jeśli są grubsze, powinny być do nich 
przymocowane cieńsze pionowe elementy, których pnącze 
się przytrzyma), lin lub przeplatać się przez kraty i siatki. 
Podpory zawierające drobne elementy ułatwiają wspinanie 
pnączom z wąsami czepnymi, czyli winnikom (Ampelopsis), 
winoroślom (Vitis) i winobluszczom (Parthenocissus). 
Powojniki (Clematis) przytrzymują się ogonkami liściowy-
mi, dlatego wymagają podpór składających się z elementów 
o niedużym przekroju (średnicy do 1 cm). Do  większych pod-
pór muszą być podwiązywanie. Podwiązywania lub podpar-
cia zawsze będą wymagały pnącza prymitywne pozbawione 
organów czepnych, a wytwarzające długie wiotkie pędy, czy-
li m.in. róże pnące i powojniki bylinowe.

Sadząc pnącza, trzeba pamiętać, że zawsze będą one ro-

sły w kierunku słońca. Wprawdzie można wymusić na pną-
czu wspinanie się w innym kierunku przez odpowiednie 
ukierunkowanie pędów i częste ich podwiązywanie, ale jest 
to pracochłonne, kosztowne i na dłuższą metę nie przynosi 
efektów. Lepiej posadzić pnącze od właściwej strony.

Inną ważną cechą większości pnączy jest to, że rosną pio-

nowo lub z odchyleniem do 45°. Poziomy wzrost pędów lub 
ku dołowi trzeba wymuszać przez odpowiednie wyginanie 
i podwiązywanie pędów. Jedynym wyjątkiem od tej reguły 
są winobluszcze (Parthenocisus), które wprawdzie preferują 
wzrost pionowy, ale swobodnie rosną w innych kierunkach.

Ciężar pnączy

Pnącza mogą się wspinać po naturalnych podporach, takich 
jak inne rośliny, a także po ścianach, płotach, siatkach, jed-
nak w mieście często wymagają specjalnych konstrukcji. 
Przy ścianach stosuje się kratki z listewek dla mniejszych 

winorośl japońska (Vitis coignetiae), powojniki (Clematis) ‘Bill 
MacKenzie’, ‘Lambton Park’ i ‘Paul Farges’, glicynie (Wisteria) 
czy wiciokrzew japoński (Lonicera japonica) ‘Halliana’ są do-
bre do stosowania w dużych założeniach, gdy chcemy szybko 
przykryć rozległe powierzchnie. Nie sprawdzą się natomiast, 
gdy trzeba przykryć niewielką ścianę oraz gdy zostaną posa-
dzone w dużym zagęszczeniu, ponieważ wymagają kontroli 
wzrostu i przycinania. Silnie rosnące pnącza o dużej masie 
liści, takie jak glicynia (Wisteria), kokornak (Aristolochia), 
winorośl japońska (Vitis coignetiae) czy winorośl pachnąca 
(Vitis riparia) wymagają także mocnych podpór. Sadząc wol-
niej rosnące pnącza (czyli wszystkie pozostałe niewymie-
nione), trzeba będzie dłużej czekać na efekt, ale nie będzie 
potrzeby częstego ich przycinania.

Sposób wspinania

Pnącza różnią się sposobem wspinania. Ta cecha jest 
ważna nie tylko dla botaników, ale również dla projek-
tantów ogrodów, gdyż decyduje o rodzaju podpory, któ-
rą trzeba zastosować. Bez żadnych podpór mogą się 
wspinać po gładkich ścianach tylko winobluszcz trójkla-
powy (Parthenocissus  tricuspidata), winobluszcz pięciolist-
kowy odmiana Engelmanna (Parthenocissus quinquefolia 
var.  engelmannii) oraz winobluszcz pięciolistkowy odmiana 
murowa (Parthenocissus quinquefolia var. murorum), ponieważ 
wytwarzają przylgi na końcach wąsów czepnych. Porowatych 
ścian czy pni drzew mogą same przytrzymywać się pnącza 
o korzeniach czepnych, czyli bluszcz pospolity (Hedera  helix), 
hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp.  petiolaris), przy-
warka japońska (Schizophragma  hydrangeoides), trzmieli-
na Fortune’a (Euonymus fortunei) czy milin (Campsis), choć 
wszystkie poza bluszczem wymagają lekkiego wsparcia (np. 
podpory przymocowanej do ściany co 2–4 m), gdyż pod wpły-
wem własnego ciężaru mogą się oderwać od ściany. Pnącza 
mające wijące się pędy to np. wiciokrzewy (Lonicera), glicynie 

Powojniki wspinają się za  pomocą 
ogonków liściowych, dlatego wyma-
gają cienkich podpór (1 cm średnicy).

Korzonki czepne np. bluszczu 
pozwalają pnączu wspinać się 
tylko po chropowatych ścianach.

Przylgi winobluszczy przy-
trzymają się mocno nawet 
gładkich ścian.

Winorośle wspinają się za pomo-
cą wąsów czepnych. Podpory mogą 
mieć do 3 cm średnicy.

20

Pnącza w zieleni miejskiej i przy drogach