Akebia - Niebieskie "serdelki"

Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) z rodziny krępieniowatych (Lardizabalaceae) występuje w stanie naturalnym w środkowych Chinach, Japonii i Korei (przeważnie w górskich lasach). Do uprawy została wprowadzona w 1845 roku.

Jest silnym, szybko rosnącym pnączem, osiąga wysokość 8–10 m. Błyszczące pędy owijają się wokół podpór prawoskrętnie. 

Złożone z 5 listków liście są z wierzchu intensywnie ciemnozielone, a od spodu jaśniejsze, o odcieniu niebieskawym, u nas zwykle półzimozielone. Jesienią przebarwiają się na kolor czerwonawy. Są gładkie i nie zatrzymują kurzu ani pyłu. Akebia kwitnie w maju ciekawymi w kształcie, trójpłatkowymi kwiatami. Męskie są małe, różowopurpurowe, żeńskie zaś większe, fioletowoczerwonawe, rzadziej brązowe, o przyjemnym zapachu.

Owoce, w ogólnych zarysach podobne do wiszących kiełbasek, mają około 12 cm długości i barwę od jasnobłękitnej do fioletowej, z białawym lub czerwonawym nakrapianiem. Dojrzewają na przełomie sierpnia i września; są jadalne i bardzo pożywne. Uzyskanie tych wielce oryginalnych owoców jest dużym osiągnięciem ogrodniczym.

Akebia najobficiej kwitnie na stanowiskach słonecznych, znosi jednak półcień, a nawet cień (wtedy kwitnie słabiej). Wymaga gleb żyznych i średnio żyznych, ale dobrze rośnie także na lżejszych, byle dostatecznie wilgotnych. Jest wytrzymała na mróz, ale może być uszkadzana przez wiosenne przymrozki ze względu na wczesne wznawianie wegetacji. Cięcie ogranicza się do usuwania pędów suchych lub chorych i poprawiania pokroju. Akebię łatwo rozmnożyć przez odkłady. Nadaje się do tworzenia girland, okrywania niewielkich pergoli, altan, ścian itd. Nie szkodzą jej zanieczyszczenia miejskie!

J.K.
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego
www.biol.uni.wroc.pl