Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata)

Pragnę zainteresować miłośników ogrodnictwa tym ciekawym, choć rzadko jeszcze u nas spotykanym pnączem, ozdobnym głównie z liści, ale posiadającym bardzo oryginalne choć mało widoczne kwiaty i owoce.

Intrygujące owoce akebii - fot. S.Marczyński

Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) pochodzi z dalekiego wschodu (Chiny, Japonia, Korea). Jest pnącym krzewem, owijającym się pędami, z owalnymi 5 listkowymi, ciemnozielonymi, palczasto złożonymi liśćmi (podobnymi do liści szeflery). Liście są półzimozielone i opadają dopiero po silnych mrozach.

Akebia daje przyjemny cień w upalne dni fot. S.Marczyński

Akebia dorasta do 5-6 m wysokości, wytwarzając rocznie 1-3 m przyrosty. W maju z kątów liści wyrastają nieduże groniaste kwiatostany, zawierające kilka czekoladowopurpurowych kwiatów żeńskich o średnicy 2-3 cm oraz kilka mniejszych (średnica 0,5-1 cm) różowych kwiatów męskich.

Ciemne kwiaty ukryte między liśćmi są mało widoczne, ale wyczuwalny jest ich lekko korzenny, słaby zapach. Bardzo interesująco wyglądają mięsiste owoce, złożone z kilku jagód o długości do 10 cm, wyglądających jak parówki. Owoce z zewnątrz są fioletowe, a po dojrzeniu (w październiku) pękają podłużnie, odsłaniając biały miąższ.

Akebia porastająca dom - fot. S.Marczyński

Na skutek trudności z zapyleniem, owoce są rzadko zawiązywane. Chcąc mieć ich więcej, można kwiaty zapylić samemu, w pełni rozkwitu, pocierając kwiaty męskie o żeńskie.

Akebia jest w Polsce wystarczająco mrozoodporna. Choć w ostre zimy może przemarznąć do granicy śniegu, lecz wiosną nowe pędy łatwo odrastają z podstawy. Dzięki szybkiemu wzrostowi i ładnym, gęsto ułożonym, zdrowym liściom, może stworzyć szybko osłonę lub miejsce ocienione.

Akebia porastająca pergolę - fot. S.Marczyński

Świetnie nadaje się do obsadzania altan, ale z powodzeniem można ją sadzić również przy ścianach, ogrodzeniach, pergolach, łukach i różnych konstrukcjach ogrodowych.

Można ją stosować też jako roślinę okrywową do okrywania dużych powierzchni. Najlepszy efekt daje pozostawiona swobodnemu wzrostowi, a przycinana tylko, gdy się nadmiernie rozrośnie. Co 4-5 lat dobrze jest ją prześwietlić wycinając najstarsze pędy.

Akebia jako roślina okrywowa - fot. J.Borowski

Akebia może rosnąć na wszystkich glebach, z wyjątkiem podmokłych lub bardzo suchych. Dobrze znosi gleby alkaliczne. Może rosnąć na dowolnym stanowisku, od półcienistego do słonecznego.

Szczepan Marczyński