Powojnik ‘Praecox' z Grupy Heracleifolia

Zastosowanie

Clematis 'Praecox' jest najlepszym powojnikiem okrywowym, bardzo użytecznym w każdym ogrodzie. Jego pędy, pozostawione bez podpór, płożą się po ziemi i w ciągu kilku tygodni przykrywają ją szczelnym kobiercem liści, głusząc chwasty i zabezpieczając glebę przed wysychaniem i przegrzaniem. Pędy tego powojnika mogą się wspierać o podpory sztuczne (bambusy, gałęzie, kratki, siatki) lub naturalne (krzewy liściaste i iglaste oraz drzewa), a także podnosić się do góry, podobnie jak u innych pnączy bylinowych.

Dzięki silnemu wzrostowi mogą tworzyć osłony siatek lub uzupełnić inne pnącza (np. Partehenocissus quinquefolia) porastające siatki lub podpory. Przerastając inne krzewy, zwłaszcza niskie, powojnik ten powinien być co kilka tygodni kontrolowany, aby ich nie zdominował i nie zagłuszył. Pędy Clematis 'Praecox' są grube i lekko połączone z podporami, dlatego przeszkadzające można łatwo strącić na ziemię lub wyciąć.

Clematis 'Praecox' bardzo dobrze nadaje się do obsadzania zarówno dużych jak i małych powierzchni, które trzeba przykryć. Świetnie okrywa wąskie pasy pustej ziemi przy ogrodzeniach, z którymi często nie wiadomo co zrobić i są porośnięte przez chwasty. Powojnik 'Praecox' wypełni wolną przestrzeń, wyeliminuje chwasty nie zarastając jednocześnie nadmiernie drogi, gdyż wyrastające na nią pędy są przycinane przez opony przejeżdżających samochodów. Ładnie wygląda płożąc się między kamieniami, porastając niewysokie palisady drewniane, podstawę dużych pojemników czy zwisając z podwyższonych rabat.

Pochodzenie

W 1900 r. francuski ogrodnik Simon-Louis Freres, uzyskał Clematis x jouiniana w wyniku skrzyżowania Clematis tubulosa (syn. Clematis davidiana) z Clematis vitalba. Odziedziczył on po Clematis vitalba siłę wzrostu, małe wymagania i odporność, a po Clematis tubulosa niepnący, bylinowy charakter wzrostu, duże ciemnozielone liście i budowę kwiatów podobną do hiacyntów.

Nowy gatunek zyskał duże uznanie i dotychczas jest często stosowany jako roślina okrywowa. W 1959 r. opisano wyselekcjonowaną siewkę, najprawdopodobniej powstałą z samorzutnego skrzyżowania Clematis x jouiniana z Clematis vitalba i nazwano ją ‘Praecox’. Odmianę tę różnie nazywano: Clematis x jouiniana var. praecox, Clematis x jouiniana 'Praecox', Clematis heracleifolia 'Praecox' czy Clematis 'Jouiniana Praecox'. Dopiero po opublikowaniu przez brytyjskie The Royal Horticultural Society „The International Clematis Register and Checklist 2002”, opracowaną przez Victoria Matthews, przyjęto jako obowiązującą nazwę Clematis 'Praecox' z Grupy Heracleifolia.

Odmiana ta spotkała się z bardzo dużym uznaniem w śród ogrodników w różnych częściach świata. W 1995 r. w Anglii otrzymała AGM (Award of Garden Merit) przyznawany przez Royal Horticultural Society najwartościowszym roślinom ogrodowym, a w 1997 r. w USA – Ogród Botaniczny w Chicago, po kilkuletnich badaniach ponad 60 odmian powojników (wielkokwiatowych, botanicznych i bylinowych), dał jej najwyższą ocenę, zaliczając ją do kilku najwartościowszych.

Wygląd i wymagania

Pędy powojnika 'Praecox' dorastają rocznie do 3-4m nie czepiając się podpór. Są częściowo zdrewniałe wykazując często cechy byliny (w ostrzejsze zimy zamierają do ziemi). Liście są trójdzielne, ciemnozielone, z ząbkowanymi brzegami. W lipcu i sierpniu roślinę pokrywają grona drobnych (3-4 cm średnicy) beżowofioletowych kwiatów. Powojnik 'Praecox' jest mało wymagający, może rosnąć na stanowiskach słonecznych, półcienistych i cienistych. W warunkach Polski jest wystarczająco mrozoodporny.

Cięcie

Rośliny można przycinać w dowolnej porze roku. W czasie sezonu wegetacji wycina się lub skraca nadmiernie rozrastające się pędy. Wczesną wiosną (luty – początek kwietnia) usuwa się wszystkie pędy zamarłe lub uszkodzone, a zdrowe skraca do 10 - 150 cm, w zależności od wielkości miejsca, które ma okrywać.

Odmiana podobna

Jest to Clematis 'Mrs Robert Brydon' z Grupy Heracleifolia, wyselekcjonowana w 1935 r. w U.S.A. z samosiewek powstałych najprawdopodobniej z samorzutnego skrzyżowania Clematis tubulosa z Clematis virginiana (dziko rosnący w U.S.A. gatunek o podobnej charakterystyce do występującego w Europie Clematis vitalba). Powojnik 'Mrs Robert Brydon' znacznie słabiej rośnie niż odmiana 'Praecox'. Ma grube, ale wiotkie pędy dorastające do 1,5 - 2 m. Płożą się one po ziemi lub podnoszą do góry wspierając o podpory.

Liście są duże (znacznie większe niż u odmiany 'Praecox'), intensywnie zielone, wiosną błyszczące. Późnym latem (lipiec – wrzesień) na wierzchołkach pędów pojawia się dużo, jasno- niebiesko-fioletowych, lekko pachnących kwiatów, wypełnionych ładnymi, długimi, beżowymi pręcikami.

Odmiana ta ma podobne wymagania i zastosowanie jak 'Praecox’' ale szczególnie dobrze nadaje się do pokrywania małych powierzchni, sadzenia przy rozgałęzionych od dołu drzewach lub dużych krzewach. Jej pędy drewnieją tylko u podstawy, dlatego wiosną najlepiej przycinać je 0 – 30 cm od podstawy.