Lista powojników dla początkujących

Lista opracowana została przez International Clematis Society, zrzeszające znawców powojników z całego świata. Prezentuje ona gatunki i odmiany, które w przeciętnych warunkach ogrodowych są łatwe w uprawie, dość odporne na choroby, a przy tym dekoracyjne.

Nazewnictwo powojników oparto o "Clematis Register and Checklist 2002" wydany przez RHS (Royal Horticultural Society). W polskiej wersji pominięto odmiany zbyt wrażliwe na mróz lub niedostępne na rynku.

Powojniki botaniczne (drobnokwiatowe) wcześnie kwitnące
(cięcie 1 - ciąć po kwitnieniu w razie potrzeby)

Grupa Atragene w większości wywodzą się od C. alpina i C. macropetala.

Stosunkowo łatwe w uprawie i mało wymagające. Bardzo mrozoodporne. Nie lubią miejsc gorących (bardzo słonecznych) oraz gleb ciężkich lub podmokłych. Dobrze się czują w półcieniu. Dorastają do 2-4 m. Kwitną w końcu kwietnia – maju i czasem powtarzają kwitnienie w sierpniu. Mają kwiaty dzwonkowate, a po przekwitnięciu dekoracyjne, puszyste owocostany.

• C. alpina - kwiaty niebieskie. Występuje w Alpach i Tatrach.
• C. 'Constance' - kwiaty różowoczerwone, często półpełne.
• C. 'Frances Rivis' - kwiaty stosunkowo duże, intensywnie niebieskie, z białym środkiem.
• C. 'Frankie' - kwiaty niebieskie, czasem półpełne.
• C. macropetala - kwiaty niebieskie, półpełne. Występuje w górach północnych Chin, Mongolii i południowowschodniej Syberii.
• C. 'Markham's Pink' - kwiaty różowe, półpełne.
• C. 'White Swan' - kwiaty białe, półpełne.

Do tej grupy należy dużo więcej wartościowych odmian wartych polecenia, jeśli spełnione są podane powyżej warunki.

Grupa Montana - odmiany pochodzące od C. montana.

Kwitną bardzo obficie w maju – początku czerwca. Silne rosną osiągając do 8 m. Nie są całkiem mrozoodporne. Pąki kwiatowe, a w ostrzejsze zimy również pędy, mogą przemarzać i tego roku nie kwitną. Stosować w miejscach ciepłych, osłoniętych, przy wysokich podporach np. drzewach. Nie nadaje się do sadzenia w Polsce północnowschodniej i wschodniej. Stosunkowo najbardziej mrozoodporna jest:

• C. montana var. rubens - kwiaty jasnoróżowe.

Powojniki wielkokwiatowe wcześnie kwitnące
(Ciecie 2 - słabo wczesną wiosną)

Rozpoczynają kwitnienie w połowie maja – początku czerwca, na pędach zeszłorocznych. Często powtarzają kwitnienie w lecie na pędach tegorocznych. Kwiaty mają średnicę od 15 do 25 cm. Rośliny dorastają do 2-3 m. Odmiany z tej grupy są stosunkowo najbardziej wrażliwe na zespół chorób zwany "uwiądem powojników".

• C. 'Fujimusume' - kwiaty jaskrawo niebieskie, z żółtymi pręcikami.
• C. 'Generał Sikorski' - kwiaty niebieskie. Na słonecznych, gorących stanowiskach kwiaty bledną i szybciej przekwitają.
• C. 'Guernsey Cream' - kwiaty kremowobiałe, na początku kwitnienia żółtawe. Pręciki żółte. Kwitnie bardzo wcześnie. Nie lubi stanowisk słonecznych, gorących.
• C. 'Kakio' PINK CHAMPAGNE - kwiaty ciemnoróżowe z pręgą lilaróż. Pręciki żółte. Kwitnie bardzo wcześnie. Nie lubi stanowisk słonecznych, gorących.
• C. 'Mrs George Jackman' - kwiaty białe, na pędach zeszłorocznych półpełne, a na pędach tegorocznych pojedyncze. Pręciki kawowe.
• C. 'Niobe' - kwiaty ciemnoczerwone, aksamitne z żółtymi pręcikami. Zwarty wzrost.
• C. 'Piilu' - kwiaty lilaróż z ciemnoróżową pręgą i żółtymi pręcikami. Na pędach zeszłorocznych półpełne, a na pędach tegorocznych pojedyncze. Zwarty wzrost.
• C. 'The President' - kwiaty fioletowogranatowe. Zwarty wzrost.
• C. 'Westerplatte' - kwiaty jaskrawo czerwone, aksamitne. Zwarty wzrost.

Powojniki wielkokwiatowe późno kwitnące
(Ciecie 3 - silnie wczesną wiosną)

Rozpoczynają kwitnienie w połowie czerwca – lipcu, na pędach tegorocznych. Często powtarzają kwitnienie późnym latem lub jesienią. Kwiaty mają średnicę od 13 do 20 cm. Rośliny dorastają do 2-3,5 m. Czasami mogą być porażane przez mączniaka prawdziwego.

• C. 'Ascotiensis' - kwiaty niebieskie.
• C. 'Błękitny Anioł' - kwiaty jasnoniebieskie z żółtozielonymi pręcikami.
• C. 'Comtesse de Bouchaud' - kwiaty różowe z kremowymi pręcikami.
• C. 'Gipsy Queen' - kwiaty ciemne, fioletowopurpurowe. Preferuje miejsca dobrze oświetlone. Silnie rośnie.
• C. 'Hagley Hybrid' - kwiaty jasnoróżowe. Na słonecznych, gorących stanowiskach kwiaty bledną i szybciej przekwitają.
• C. 'Huldine' - kwiaty 7-10 cm, perłowobiałe z żółtymi pręcikami. Silnie rośnie.
• C. 'Jackmanii' - kwiaty fioletowogranatowe. Najstarsza odmiana wielkokwiatowa wyhodowana w 1858 r. Bardzo popularna. Silnie rośnie.
• C. 'John Huxtable' - kwiaty białe z jasnożółtymi pręcikami.
• C. 'Kardynał Wyszyński' - kwiaty intensywnieczerwone z czerwonobrązowymi pręcikami.
• C. 'Ramona' - kwiaty niebieskie. Dobrze znosi uprawę w gorącym klimacie.
• C. 'Victoria' - kwiaty fioletowe z zielonożółtymi pręcikami. Bardzo odporna. Silny wzrost.
• C. 'Viola' - kwiaty ciemnofioletowe, aksamitne z żółtymi precikami.
• C. 'Warszawska Nike' - kwiaty ciemne, purpurowofioletowe, aksamitne ze złocistymi pręcikami.

Grupa Viticella
(Ciecie 3 - silnie wczesną wiosną)

Do grupy tej należą powojniki wywodzące się od Clematis viticella (powojnika włoskiego), gatunku rosnącego naturalnie w Południowej Europie. Znoszą bardzo dobrze zarówno gorący klimat, jak i chłody północy Europy. Preferują dobrze oświetlone stanowiska, dlatego nie powinno się ich sadzić w cieniu lub przy północnych ścianach. Zadowalają się przeciętnymi czy nawet ubogimi glebami i są łatwe w uprawie oraz odporne na „uwiąd powojników', najgroźniejszą chorobę odmian wielkokwiatowych. Rosną średnio silnie, osiągając około 3 m. Mają kwiaty małe lub średniej wielkości (od 4 do 13 cm średnicy). Kwitną obficie, na tegorocznych pędach, w lecie (od połowy czerwca) i jesienną. Wymagają silnego cięcia wczesną wiosną. Mogą być uprawiane przy wszelkiego rodzaju podporach, ogrodzeniach czy między krzewami, różami lub niedużymi drzewami, szybko się po nich wspinając i zdobiąc kwiatami.

• C. 'Abundance' - kwiaty 5-7 cm, winnoczerwone, z ładną teksturą i żółtozielonymi pręcikami.
• C. 'Alba Luxurians' - kwiaty 5-8 cm, białe z zielonymi brzegami i purpurowymi pręcikami.
• C. 'Betty Corning' - kwiaty 5-7 cm, dzwonkowate, różowolila, lekko pachnące.
• C. 'Emilia Plater' - kwiaty 8-13 cm, jasnoniebieskie, z kremowymi pręcikami.
• C. 'Etoile Violette' - kwiaty 8-13 cm, ciemnofioletowe z żółtymi pręcikami. Bardzo popularna odmiana.
• C. 'Kermesina' - kwiaty 5-8 cm, karmazynowe z purpurowymi pręcikami.
• C. 'Mme Julia Correvon' - kwiaty 8-13 cm, winnoczerwone z żółtymi pręcikami.
• C. 'Minuet' - kwiaty 4-7 cm, białe z ciemnoczerwonym unerwieniem i brzegami oraz z zielnymi pręcikami.
• C. 'Polish Spirit' - kwiaty 7-10 cm, niebieskopurpurowe. Wyjatkowo długo kwitnie. Ma ładne, drobne, ciemnozielone liście.
• C. 'Prince Charles' - kwiaty 8-13 cm, jasnoniebieskie z jasnożółtymi pręcikami. Zwarty wzrost.
• C. 'Royal Velours' - kwiaty 6-10 cm, ciemnoczerwone, aksamitne.
• C. 'Venosa Violacea' - kwiaty 8-13 cm, białe z fioletowym unerwieniem, brzegami i pręcikami.
• C. viticella - kwiaty 3-6 cm, fioletowe z białym środkiem i jasnożółtymi pręcikami.

Grupa Texensis
(Ciecie 3 - silnie wczesną wiosną)

Do grupy należą powojniki wywodzące się od Clematis texensis – powojnika teksaskiego, rosnącego naturalnie w stanie Teksas w USA. Wymagają trochę więcej starań niż większość odmian wymienionych na tej liście, ale ich atrakcyjny wygląd rekompensuje dodatkowe zachody. Mają kwiaty kształtem przypominające tulipany liliokształtne. Kwitną latem (od lipca) i wczesną jesienią, na pędach tegorocznych. Dorastają do 3 m. Wymagają przycięcia tuż przy ziemi wczesną wiosną, gdyż pędy zeszłoroczne i tak najczęściej zamierają. Łatwo są porażane przez mączniaka prawdziwego. Posadzenie ich w miejscu dobrze naświetlonym, przewiewnym, intensywnie, stale nawadnianym ale dobrze zdrenowanym, znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia tej choroby.

• C. 'Duchess of Albany' - kwiaty tulipanokształtne, różowe z ciemnoróżową pręgą.
• C. 'Princess Diana' - kwiaty tulipanokształtne, różowoczerwone na zewnątrz i jaskrawo różowe w środku.

Grupa Tangutica
(Ciecie 3 - silnie wczesną wiosną)

Powojniki te mają nieduże, dzwonkowate, żółte kwiaty, a po przekwitnięciu, puszyste, jedwabiste owocostany. W zależności od odmiany kwitną od początku czerwca do późnej jesieni na pędach tegorocznych i osiągają od 2m do 6m wysokości. Najlepiej rosną i kwitną w miejscach dobrze oświetlonych. Powinny być sadzone na glebach przepuszczalnych, dobrze zdrenowanych. Dobrze znoszą gleby podsychające. Świetnie nadają się do tworzenia osłon i do sadzenia przy dużych drzewach. Najlepiej przycinać je silnie.

• C. 'Aureolin' - kwiaty lekko otwarte, stosunkowo duże. Kwitnie VI-IX, dorasta do 2-3 m.
• C. 'Bill MacKenzie' - kwiaty silnie otwarte. Kwitnie VI-X, dorasta do 4-6 m.
• C. 'Helios' - kwiaty całkowicie otwarte. Kwitnie VI-VII, dorasta do 3 m. W ostre zimy może przemarzać.
• C. 'Kugotia' GOLDEN TIARA^TM - kwiaty, całkowicie otwarte, intensywnie złocistożółte z ciemnofioletowymi pręcikami. Kwitnie VII-X. Dorasta do 3 m.
• C. 'Lambton Park' - najwartościowsza odmiana z tej grupy. Kwiaty stosunkowo duże, lekko otwarte. Kwitnie bardzo obficie VI-X. Dorasta do 4-5 m.
• C. tangutica - najczęściej rozmnażany z siewu, dlatego o różnej sile wzrostu i porze kwitnienia. Najczęściej kwitnie VI-VIII i osiąga ok. 3 m.

Grupa Integrifolia
(Ciecie 3 - silnie wczesną wiosną)

Do grupy należą odmiany wywodzące się od Clematis integrifolia powojnika całolistnego. Ich pędy, w zależności od odmiany, mające długość od 40 do przeszło 200 cm, nie czepiają się podpór, ale mogą się o nie wspierać, przerastając byliny, krzewy czy niskie drzewa. Mogą być również stosowane jako rośliny okrywowe. Kwitną na tegorocznych pędach VI-X. Są bylinami, dlatego ich pędy zimą zamierają i wiosną trzeba je wycinać tuż przy ziemi.

• C. 'Alionushka' - kwiaty ciemnoróżowe, dzwonkowate, fantazyjnie poskręcane, stosunkowo duże. Dorasta do 1,5 m.
• C. 'Arabella' - kwiaty niebieskofioletowe, całkowicie otwarte. Kwitnie wyjątkowo długo (VI-X) i obficie. Tworzy ładne okrywy.
• C. x diversifolia 'Blue Boy' - kwiaty niebiekofioletowe, małe, dzwonkowate. Dorasta do 2 m. Mieszaniec z C. viticella.
• C. x diversifolia 'Hendersonii' - kwiaty niebieskofioletowe, małe, dzwonkowate. Dorasta do 2 m. Mieszaniec z C. viticella. Jedna z najstarszych odmian powojników, wyhodowana w 1835 r.
• C. x durandii - kwiaty intensywnie niebieskie, całkowicie otwarte, największe z tej grupy (8-10 cm). Dorasta do 1,5-2 m. Dobrze nadaje się na kwiat cięty.
• C. 'Rooguchi' - kwiaty dzwonkowate, duże, fioletowogranatowe z jasnymi brzegami. Dorasta do 2 m. Wrażliwa na mączniaka prawdziwego.

Inne powojniki botaniczne i bylinowe kwitnące latem i jesienią
(Ciecie 3 - silnie wczesną wiosną)

Poniżej wymienione powojniki mają różne pochodzenie i cechy. Wszystkie kwitną na tegorocznych pędach i wymagają silnego cięcia wczesną wiosną.

• C. mandschurica - bylina dorastająca do 1,5 m, o pędach nie czepiających się podpór, w VII-IX pokrywa się chmurą, białych, drobnych, pachnących kwiatów.
• C. 'Paul Farges' SUMMER SNOW - silnie rośnie osiągając do 7 m, jest zdrowy i bardzo mrozoodporny. Jego małe (śr. 4 cm) kwiaty pokrywają roślinę białym welonem przez cale lato. Liście ładne, ciemnozielone. Bardzo dobra roślina osłonowa o małych wymaganiach i dużej mrozoodporności. Mieszaniec C. vitalba, ale dużo lepszy od tego gatunku.
• C. 'Praecox' - jest najlepszym powojnikiem okrywowym, byliną o pędach nie czepiających się podpór, dorastających do 3-4 m. W VII-VIII pokrywa się drobnymi beżowofioletowymi kwiatami. Mało wymagający.
• C. terniflora - silnie rośnie osiągając 6 m. Kwitnie późną jesienią (X-XI), pokrywając się masą drobnych, białych, pachnących kwiatów. Wymaga stanowisk słonecznych. W zimne lata może nie zdążyć zakwitnąć.
• C. x triternata 'Rubromarginata' - dorasta do 5 m. Kwiaty różowofioletowe z białym środkiem, średnicy 3-4 cm, silnie, słodko pachnące. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych.

Opracował Szczepan Marczyński na podstawie "Clematis for Beginners List", I.Cl.S.